تفاوت ایزوپروپیل الکل با اتانول

تفاوت ایزوپروپیل الکل با اتانول که هر دو به عنوان الکل شناخته می‌شوند عمدتا در نوع ترکیبات کاربردی آن‌ها است. عمده تفاوت ایزوپروپیل الکل با اتانول به میزان سمی بودن این موارد بر می‌گردد. به طوری که میزان مسمومیت ایزوپروپیل الکل کمتر از اتانول است.

چند نوع الکل وجود دارد؟

در دسته بندی الکل‌ها، آن‌ها را به انواع طبی و صنعتی تقسیم بندی می‌کنند. شناخته شده ترین الکل‌ها در این نوع دسته بندی عبارت است از:

متانول یا الکل صنعتی: این الکل را با نام الکل چوب نیز شناخته می‌شود. این الکل بیشتر برای براق کننده‌ها استفاده می‌شود. هر نوع تماس پوستی یا خوراکی آن مسمومیت شدید به همراه دارد. از همین رو به هیچ عنوان به عنوان ضدعفونی کننده استفاده نمی‌شود. مصرف آن به شکل خوراکی می‌تواند باعث کور شدن فرد شود.

اتانول یا الکلی طبی: شناخته شده ترین نوع طبی الکل بوده که به شکل 60 تا 80 درصد مصرف دارویی دارد و به عنوان ضدعفونی کننده قوی مورد استفاده است.

ایزوپروپیل الکل: یکی از مهمترین خواص این نوع الکل ویژگی ضدعفونی کنندگی آن است. اگرچه این ویژگی در مقایسه با اتانول کمتر است. از همین رو بیشتر به عنوان شیشه پاک کن یا تولید صابون و لوسیون‌های مختلف کاربرد دارد.

اتیلن گلیکول یا ضدیخ: کاربرد این الکل برای ضدیخ ماشین است که مایعی بی رنگ و بو بوده و مصرف خوراکی ندارد. در صورت مصرف آن به شکل خوراکی مسمومیت شدید دارد و می‌تواند کشنده باشد.

بیشتر بخوانید: کاربرد اسید سیتریک در کشاورزی

آیا می توان از ایزوپروپیل الکل برای ضدعفونی پوست استفاده کرد؟

یک تفاوت ایزوپروپیل الکل با اتانول را می‌توان در خاصیت ضدعفونی کنندگی آن دانست چرا که ایزوپروپیل الکل خاصیت ضدعفونی کنندگی کمتری نسبت به اتانول دارد. از همین رو بیشتر در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی و مراقبتی و گاهی نیز در ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خاصیت ضد باکتری و ضد ویروسی ایزوپروپیل الکل اگر چه کم اما اثربخش است و توانایی از بین بردن میکروب را دارد. در صنایع دارویی هم به عنوان الکل مالشی، تولید پدهای پزشکی و یا مایع پاک کننده برای دست تولید می‌شود. عمده خلوص ایزوپروپیل الکل برای پزشکی حدود 60 تا 70 درصد است.

در پاسخ به این سوال مهم که آیا می‌توان از ایزوپروپیل الکل برای ضدعفونی پوست استفاده کرد؟ پاسخ مثبت است. از این نوع الکل برای ضدعفونی دست‌ها پیش از انجام جراحی توسط تیم عمل استفاده می‌شود. پس می‌توان آن را در زمره الکل‌های ضدعفونی کننده قوی پوست برشمرد. همچنین از آن برای ضدعفونی کردن سطوح بیمارستانی نیز بسیار استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: کاربرد سولفات آهن در کشاورزی و باغداری

اتانول چیست و کشف آن به چه زمانی برمی گردد؟

اتانول همانطور که پیشتر گفته شد دارای خاصیت ضدعفونی کنندگی قوی است از همین رو مصرف طبی بالایی در مراکز بهداشتی و درمانی دارد. شکل فرمول شیمیایی آن C2H6O بوده که نام اختصاری EtOH شناخته می‌شود.

اتانول عمدتا به شکل طبیعی یا منسا نشاسته یا قند تولید می‌شود. اتانول قدمتی بیش از 2هزارسال دارد و انسان‌ها از دیرباز با این ماده شیمیایی آشنا هستند. اتانول را به عنوان الکل خوراکی نیز شناخته می‌شود که درصد خلوص بالایی دارد. اما برای مصرف دارویی عمدتا 60 تا 80 درصد آن مورد استفاده است.

نکته مهمی که درباره اتانول از گذشته‌ها تا به امروز شناخته شده خاصیت اعتیاد آوری آن است.

اتانول به اشکال مختلف مورد استفاده است از جمله:

ضدعفونی کننده قوی
مورد استفاده در لوازم آرایشی و بهداشتی
داروی مسمومیت با متیل الکل
حلال آلی
افزودنی سوخت موتور
سوخت موشک
مورد استفاده در لوازم آرایشی مراقبتی پوست و مو

الکل در ابتدا به همان شکل خوراکی از 2 هزار سال پیش مورد استفاده انسان‌ها بوده است و براساس اسناد تاریخی در هند از آن با نام سورا یاد می‌شده است. روش تولید الکل به شکل تقطیر نیز بر اساس مدارک بجا مانده از قرن هشتم توسط دانشمندان مسلمان صورت می‌گرفته است. اما آنچه با نام الکل و به شکل ترکیب شیمیایی امروزه شناخته می‌شود کشف زکریای رازی دانشمند ایرانی بوده است که بعدها در زبان‌های مختلف دنیا نام‌های مختلفی به خود گرفته است.

بیشتر بخوانید: کاربرد سولفات روی در داروسازی

ایزوپروپیل الکل چیست؟

ایزوپروپیل الکل نوعی ماده شیمیایی بی رنگ و فرار است که به شکل مایع بوده و بوی مشابه استون و اتانول دارد. از این محلول 70 درصد عمدتا در الکل به شکل دارویی در پزشکی استفاده می‌کنند. همچنین در انواع ضدعفونی کننده‌ها نیز کاربرد دارد.

ترکیب شیمیایی ایزوپروپیل الکل به شکل اختصاری IPA شناخته می‌شود.

از مهمترین کاربردهای ایزوپروپیل الکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

استفاده در انواع آفت کش در کشاورزی
در علم پزشکی و آزمایشگاهی
مورد استفاده در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی
کاربرد زیاد در صنایع چاپی
استفاده خانگی از ایزوپروپیل الکل

مهمترین تفاوت ایزوپروپیل الکل با اتانول به شرح زیر است:

ایزوپروپیل الکل بی تاثیر روی بافت زنده
اثربخشی بیشتر ایزوپروپیل الکل در ضدعفونی
عملکرد ایزوپروپیل الکل قوی تر و سریع تر از اتانول
ایزوپروپیل الکل غیر خوراکی بوده و مشهور به عنوان الکل مالشی

ساختار شیمیایی الکل

به طور کلی در علم شیمی اگر گروه هیدروکسیل به کربن متصل شود تولید الکل می‌کند. در مجموع الکل‌ها را در سه دسته نوع 1، 2 و 3 تقسیم بندی می‌کنند که در واقع بستگی به پیوند گروه هیدروکسیل به هر کدام از کربن‌های این ترکیبات است. این تنوع ترکیبات میتواند خواص فیزیکی و شیمیایی الکل‌ها را ایجاد کند که در ادامه به آن اشاره می‌شود.

الکل نوع 1

این نوع الکل گروه هیدروکسیل به کربن نوع اول متصل شده است. از شاخص ترین و شناخته شده ترین الکل‌های این گروه می‌توان به اتانول اشاره کرد.

الکل نوع 2

در این دسته الکل‌ها گروه هیدروکسیل به زنجیره کربنی نوع 2 متصل شده اند. پروپانول الکل شناخته شده الکل نوع 2 است.

الکل نوع 3

در دسته سوم نیز گروه هیدروکسیل به کربن نو 3 متصل است. متیل پروپانول نیز از جمله الکل‌های شناخته شده نوع 3 است.

الکل‌ها به طور کلی به دلیل پیوند هیدروژنی قوی که دارند به راحتی در آب حل می‌شوند علاوه بر آن، میزان حلالیت الکل در برخی مواد شیمیایی دارای گروه هیدروکسیل هستند نیز به خوبی انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید: کاربرد سولفات منیزیم در پرورش ماهی

محمد زکریای رازی که بود؟

از دیرباز همیشه در زبان و ادبیات فارسی و حتی در علم شیمی نیز بارها نام محمد زکریای رازی را به عنوان یکی از دانشمندان نامور و مشهور ایرانی شنیده اید. تقریبا کمتر کسی است که نداند کاشف الکل چه کسی بوده است.

ابوبکر محمد بن زکریای رازی مشهور به زکریای رازی یکی از دانشمندان و فلاسفه ایرانی است که در سال 256 هجری قمری در ری دیده به جهان گشود. او در طول زندگی خود در علوم مختلف تبحر داشت و شناخته شده بود و امروزه با گذشت قرن‌ها هنوز همه جهان می‌دانند که کاشف الکل، مرگ موش، اسید سیتریک و جوهر گوگرد یک ایرانی به نام زکریای رازی بوده است. از همین رو در تقویم ملی روز درگذشت وی را به عنوان روز داروساز نامگذاری کرده اند.

زکریای رازی در طول عمر خود بیش از 180 جلد کتاب در حوزه علوم مختلف نوشت که مهمترین آن‌ها الحاوی، سرالاسرار و البرهان است. آرامگاه وی ناشناخته مانده اما گمانه زنی‌ها از قرارگیری مرقد وی در حرم عبدالعظیم حسنی یا امامزاده شعیب است.