کاربرد سولفات روی در داروسازی

سولفات روی یک نمک معدنی است که به شکل اختصاری ZnSO₄ شناخته می شود. کاربرد سولفات روی عمدتا در داروسازی برای اهداف دارویی به شکل خوراکی یا تزریقی در داروخانه ها عرضه می شود.

از دیگر موارد کاربرد سولفات روی برای آزمایشگاه ها است که برای اهداف تحقیقاتی استفاده می شود. از این نمک معدنی همچنین در کشاورزی و صنعت نیز استفاده می شود. این موارد نشان دهنده ارزش این ترکیب معدنی است.

فرمول شیمیایی سولفات روی

سولفات روی با نام شیمیایی ZnSO₄ شناخته می شود که از فرایند واکنش اسید سولفوریک با کربنات روی به دست می آید. برای سولفات روی که در داروسازی از واکنش اسید سولفوریک با ZnO که سنتز با خلوص بالا را به همراه دارد، استفاده می شود.

سولفات روی انواع مختلفی دارد که از مهمترین آن ها:

سولفات روی بدون آب
سولفات روی مونو هیدرات
سولفات روی هگزا هیدرات
سولفات روی هپتا هیدرات

بیشتر بخوانید: کاربردهای سولفات منیزیم

ویژگی های سولفات روی

کاربرد سولفات روی اشکال مختلفی دارد. در موارد دارویی از روی که یک ماده معدنی طبیعی است برای سلامت و رشد سلول ها استفاده می شود. نکته مهمی که در مصارف دارویی داروهای حاوی سولفات روی باید به آن توجه کرد احتیاط مصرف برای گروه سنی نوزادان و کودکان و نیز زنان باردار است.

سولفات روی در مجموع ویژگی های مشخصی دارد از جمله موارد زیر:

شکل ظاهری: بی رنگ و جامد و بی بو (پودری، گرانولی، کپسولی یا محلول)

غیرقابل اشتعال

قابلیت حل شدن در آب

نقطه جوش: در فرم بدون آب 680 درجه سانتیگراد، در فرم هپتا هیدراته 100 درجه سانتیگراد و در فرم هگزا هیدراته 70 درجه سانتیگراد

از نظر شیمیایی: پایدار

شرایط نگهداری: دوری از گرما و حرارت زیاد

موارد حائز اهمیت: عدم تماس سولفات روی با پوست و چشم

کاربردهای سولفات روی

کاربرد سولفات روی در مکمل های غذایی دارای روی در داروسازی بسیار اهمیت دارد. این مکمل ها از بروز بیماری های کمبود روی در بدن پیشگیری می کند. با توجه به عوارض شدید و بیماری های جدی ناشی از کمبود روی در بدن، در داروسازی تلاش شده مکمل های دارای سولفات روی، کمبود روی بدن جبران شود.

سولفات روی عمدتا به شکل داروهای خوراکی در اشکال قرص و کپسول مصرف می شود، اما اشکال تزریقی آن نیز وجود دارد. که بنا به نیاز بدن فرد پزشک هر یک از موارد را لازم باشد تجویز می کند.

به طور خلاصه انواع کاربرد سولفات روی:

داروسازی: خمیر دندان، مکمل های غذایی

کشاورزی: تقویت گیاهان به شکل محلول در آب، تنظیم ph خاک، تولید کود، خوراک دام، انواع اسپری کشاورزی،

صنعت: صنعت کاغذسازی، تجهیزات آتش نشانی، تولید انواع ضدعفونی کننده ها

ضرورت استفاده از سولفات روی در داروسازی

یکی از موارد کاربرد سولفات روی در داروسازی برای تولید داروهای دارای زینک است. نکته مهمی که استفاده از این ترکیب را مورد توجه قرار می دهد، قابلیت حل شدن آن در آب است که در نتیجه در داروهای واجد زینک کمک می کند دارو زودتر به سلول ها برسد و جذب شود.

از آنجا که کمبود روی اختلالاتی همچون مشکلات پوست و مو، ضعف سیستم ایمنی بدن، بی حالی و ضعف عمومی بدن، بهبود زخم در طولانی مدت، کاهش اشتها و… را به همراه دارد از همین رو می توان برای جبران آن از داروهای حاوی سولفات روی استفاده کرد. سولفات روی، روی مورد نیاز بدن را تامین می کند. از همین رو از سال 1600 سولفات روی در زمره داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی قرار گرفته است.

نکات تغذیه ای هنگام مصرف سولفات روی

کاربرد سولفات روی در رژیم غذایی نیز امری ضروری است، به ویژه برای افرادی که از بیماری های ناشی از کمبود روی رنج می برند. این بیماران باید رژیم غذایی خود را به گونه ای تنظیم کنند که توانایی حداکثر جذب روی را داشته باشند.

یکی از نکات قابل توجه تداخل برخی خوراکی با سولفات روی است که لازم است افراد پرهیز غذایی در این مورد را مورد توجه قرار دهند. از مهمترین مواد غذایی که باید در زمان مصرف سولفات روی از خوردن آن پرهیز کرد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

انواع لبنیات اعم از شیر، ماست، بستنی و…

انواع حبوبات

نوشابه های گازدار

مواد غذایی گوشتی دارای فسفر

نکته اساسی که در زمان استفاده از داروهای واجد سولفات روی به آن توجه کنید:

مصرف سولفات روی و داروهای حاوی آن حتما با تجویز پزشک باشد

برای مصرف داروهای دارای سولفات روی به دوز مصرفی تجویز شده توسط پزشک عمل کنید.

در زمان مصرف داروهای دارای سولفات روی حتما یک لیوان آب نوشیده شود.

از خوردن داروهای حاوی سولفات روی با معده خالی بپرهیزید. می توانید داروی دارای سولفات روی را همراه با غذا مصرف کنید.

مکمل های حاوی سولفات روی برای نوزادان، کودکان و زنان باردار دارای احتیاط مصرف است و الزاما باید با مشورت و تجویز پزشک باشد.

در صورتی که کودک شیرخوار دارید که از شیر مادر تغذیه می کند، قبل از مصرف داروی های دارای سولفات روی حتما با پزشک مشورت کنید.

استفاده از مواد غذایی دارای روی را در برنامه غذایی خود قرار دهید تا به بیماری های کمبود روی دچار نشوید و از بروز آن پیشگیری کنید.

بیشتر بخوانید: کاربرد اسید سیتریک در کشاورزی

عملکرد داروهای سولفات روی در بدن

کاربرد سولفات روی در داروها برای تاثیرگذاری بر ساختمان پروتیئن ها، غشای سلول و ساختمان اسیدهای نوکلئیک است که در نهایت بر عملکرد بیوشیمیایی سلول ها تاثیر مستقیم دارد. کمبود روی می تواند رشد سلول های را متوقف یا عملکرد آن ها مختل کند از همین رو تاکید می شود مصرف روی را به صورت روزانه در رژیم غذایی خود قرار دهید.

از مهمترین تاثیرات داروهای دارای سولفات روی بر سلامتی بدن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

درمان اسهال

تقویت ایمنی بدن

تقویت پوست و مو

ترمیم زخم و سوختگی

درمان سرماخوردگی

تقویت حافظه

کاهش خطر ابتلا به بیماری های التهابی

تقویت بینایی و پیشگیری از بیماری های چشمی و AMD

اگر چه میزان بالایی از سولفات روی دارویی از بدن دفع می شود، اما جالب است بدانید همان میزان کم باقی مانده می تواند کمبود روی موجود در بدن را جبران کند.