اسید سیتریک یک اسید ضعیف با فرمول شیمیایی C6H8O7 است که در مصارف صنعتی و خوراکی استفاده می‌شود. اسید سیتریک در کشاورزی کاربرد بسیاری دارد و به دلیل مزایای آن در صنعت کشاورزی، بیش از پیش مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال اسید سیتریک مایع را می‌توان مستقیماً به لوله‌های آبیاری کشاورزی تزریق کرد تا گرفتگی‌ها و انسداد ناشی از رسوب کربنات کلسیم و منیزیم را در لوله‌ها رفع کند.
اسید سیتریک یک ماده اسیدی ضعیف است که در بسیاری از میوه‌ها مانند لیمو، پرتقال و انواع توت‌ها یافت می‌شود. سیتریک اسید در محیط زیست نه تنها برای انسان، حیوانات و آبزیان خطری ندارد، بلکه باعث افزایش رشد گیاهان و فتوسنتز آن‌ها می‌شود. اسید سیتریک در کشاورزی به دلیل ساختمان اسیدی آن از رشد باکتری‌ها در خاک و بر روی گیاهان جلوگیری کرده و باعث تنظیم ph خاک و افزایش رشد گیاهان می‌شود.
بیشتر بخوانید: روش ساخت کربن اکتیو
معرفی اسید سیتریک
اسید سیتریک یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی HOC(CO2H)(CH2CO2H)2 است. این اسید یک اسید آلی ضعیف بی‌رنگ است و به طور طبیعی در مرکبات وجود دارد. لیمو و لیموترش دارای غلظت بالایی از اسید هستند. سالانه بیش از دو میلیون تن اسید سیتریک تولید می‌شود و به طور گسترده‌ای به عنوان اسیدی کننده، طعم دهنده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اسید سیتریک اولین بار در سال 1784 توسط شیمی دان، کارل ویلهلم شیله، که این اسید را از آب لیمو، متبلور کرد، معرفی شد. تولید اسید سیتریک در مقیاس صنعتی برای اولین بار در سال 1890 بر اساس صنعت میوه مرکبات ایتالیا آغاز شد. در سال 1893، سی وهمر کشف کرد که کپک پنی سیلیوم می تواند اسید سیتریک را از قند نیز تولید کند.
اسید سیتریک یا اسید لیمو را می‌توان به صورت بی‌آب (بدون آب) یا مونوهیدرات به دست آورد. نوع بی‌آب از آب گرم متبلور می شود، در حالی که مونوهیدرات زمانی تشکیل می‌شود که اسید سیتریک از آب سرد متبلور شود.
از آنجایی که اسید سیتریک یکی از اسیدهای خوراکی است، استفاده غالب از اسید سیتریک به عنوان طعم دهنده و نگهدارنده در غذاها و نوشیدنی‌ها، به‌ویژه نوشابه‌ها و آب نبات‌ها می‌باشد. اسید سیتریک را می‌توان به بستنی به عنوان یک عامل امولسیون کننده برای جلوگیری از جدا شدن چربی ها و به کارامل برای جلوگیری از کریستال شدن ساکارز، اضافه کرد.
اگر چه یک اسید سیتریک یک اسید ضعیف است، اما قرار گرفتن در معرض اسید سیتریک خالص می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. استنشاق اسید سیتریک ممکن است باعث سرفه، تنگی نفس یا گلو درد شود. مصرف بیش از حد آن نیز ممکن است باعث درد شکم و گلودرد شوند.
اسید سیتریک یک اسید ضعیف است و شکل طبیعی آن، مانند کریستال‌های کوچک و شفاف، شبیه به نمک خوراکی به نظر می‌رسد. این ماده بی بو است اما طعم اسیدی دارد.
اسید سیتریک یا جوهر لیمو اسید ضعیفی است که در مرکبات یافت می‌شود. اسید سیتریک با فرمول شیمیایی C6H8O7 ، یک آلفا هیدروکسی اسید (AHA) است، که یک گروه هیدروکسیل دارد که به موقعیت آلفای اسید متصل است. تولیدکنندگان صنایع غذای اغلب از اسید سیتریک در بسیاری از غذاهای آماده، نوشیدنی‌ها و ویتامین‌ها استفاده می کنند. اسید سیتریک علاوه بر خاصیت طعم دهندگی خود، به عنوان یک نگهدارنده نیز عمل می‌کند.
اسید سیتریک برای خاک
اسید سیتریک در کشاورزی کاربردهای بسیاری دارد که از جمله آن می‌توان به تنظیم ph سطح خاک برای افزایش رشد گیاه اشاره کرد. سطح pH خاک نشان دهنده مقدار هیدروژن در خاک است. مقیاس pH از 0 تا 14 است. اعداد بین 0 تا 7 در بازه ph نشان دهنده هیدروژن بیشتر است که خاک را اسیدی می کند.
اعداد بالاتر از 7 هیدروژن کمتری دارند، که به معنی اسیدیته کمتر و خاک قلیایی یا بازی است. pH خنثی، همانطور که در آب خالص دیده می‌شود، عدد7 در این بازه است. عوامل زیادی بر pH خاک تأثیر می‌گذارند، از جمله ساختار خاک، بافت طبیعی، زهکشی، کودها، نمک‌ها و اصلاح‌کننده‌های خاک. خاک در pH کمتر از 5.0 اسیدی و کمتر از 4.0 بسیار اسیدی نامیده می‌شود که برای این منظور و تنظیم ph خاک از اسید سیتریک استفاده می‌شود.
اسید سیتریک همچنین باعث باز شدن گرفتگی لوله‌های آبیاری می‌شود و برای این منظور کشاورزان آن را به طور مستقیم در آب تزریق می‌کنند. اسید سیتریک در کشاورزی کاربردهای دیگری نیز دارد که از جمله آن می‌توان به نابودی علف‌های هرز و افزایش فتوسنتز و رشد محصولات کشاورزی نیز اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: مزایای اسید فسفریک به عنوان کود مایع
اسید سیتریک برای گیاهان
اسید سیتریک مانند سایر محصولات کشاورزی مثل اسید فسفریک و یا سولفات منگنز ، یکی از ماده‌هایی است که کاربرد فراوانی در صنعت باغبانی و کشاورزی دارد. سطح pH خاک، اعم از اسیدی یا بازی بودن آن، یکی از عواملی است که تاثیر مهمی بر تغذیه گیاه و رشد گیاه تأثیر دارد.
اسید سیتریک به دلیل فرمول ساختاری خود قادر به تنظیم ph خاک گیاهان در حال رشد است. به طور کلی در صنعت کشاورزی و باغبانی محصولات کربنی حدود 95 درصد ماده خشک گیاهان را تشکیل می‌دهند. گیاهان برای وارد کردن CO2 و تثبیت آن از محصولات کربنی برای متابولیسم و رشد خود استفاده می‌کنند.
معمولاً باغبانان و کشاورزان برای افزایش متابولیسم و رشد گیاهان و محصولات کشاورزی از مکمل‌های کربن پیش‌ساخته به صورت کود استفاده می‌کنند که این مواد می‌توانند تا حد زیادی رشد گیاهان را بهبود بخشند. اسید سیتریک یکی از منابع مفید کربن است که برای افزایش فتوسنتز و رشد گیاهان ضروری است.
اسید سیتریک یک متابولیت در گیاهان است و نقش مهمی در فتوسنتز و تنفس سلولی دارد. اسید سیتریک یا جوهر لیمو شامل سه گروه عاملی کربوکسیلیک اسید (COOH) است.
اسید سیتریک در کشاورزی علاوه بر بهبود کیفیت خاک و افزایش فتوسنتز و رشد گیاهان به عنوان قارچ کش نیز عمل کرده و مانع آسیب آفت‌ها و قارچ‌ها به گیاهان می‌شود. همچنین در تحقیقاتی که انجام شده، تاثیر اسید سیتریک را در محافظت از گیاهان در برابر حملات قورباغه‌ها و سایر موجودات را سنجیده‌اند که طبق این مطالعات، اسید سیتریک اثرات مضر قورباغه و جانوران موذی مشابه را بدون آسیب به گیاهان، دفع کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: واکنش های نشادر
کاربردهای دیگر اسید سیتریک
اسید سیتریک به غیر از کشاورزی، در مصارف مختلفی نیز کاربرد دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
از این ماده به عنوان افزودنی غذایی و طعم دهنده در صنایع غذایی استفاده می‌شود.
از اسید سیتریک در لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود.
با کمک اسید سیتریک آهک از دیگهای بخار جدا می‌شود.
اسید سیتریک در صابون‌ها و شوینده‌های لباسشویی استفاده می‌شود.
اسید سیتریک به عنوان خوشبو کننده نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
0 دیدگاه