گیاهان برای رشد بهتر و میوه دهی پربارتر به عناصر متفاوتی احتیاج دارند یکی از این مواد اسید بوریک است. تاثیر اسید بوریک به این شکل است که می‌تواند به صورت مستقیم بر افزایش ایمنی گیاه و سلامت برگ ها و ساقه و..دخیل باشد. کمبود این ماده می‌تواند خسارات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. در ادامه به بررسی دقیق تر این عنصر و همچنین تاثیر اسید بوریک بر گیاهان می‌پردازیم.
اسید بوریک و فرمول شیمیایی آن
اسید بوریک یک اسید لوئیس تک باز است و فرمول شیمیایی آن نیز H3BO3 است. این یک اسید حاوی چهار اتم اکسیژن، یک اتم فسفر و سه اتم هیدروژن است. اسید بوریک به نام‌های اسید بوریکوم ، هیدروژن بورات، اسید بورایک و اسید ارتوبوریک نیز شناخته می‌شود. این یک اسید ضعیف است و دارای خواص ضد ویروسی، ضد قارچی و ضد عفونی کننده است.
اسید بوریک بوی خاصی ندارد و به صورت محلول در آب مورد استفاده قرار میگیرد. در شرایط استاندارد، این ترکیب یا به صورت کریستال بی رنگ یا به صورت پودری سفید وجود دارد. اسید بوریک را می‌توان با واکنش بوراکس با اسید هیدروکلریک تهیه کرد.
می‌توان اشاره کرد که ویلهلم هومبرگ اولین کسی بود که اسید بوریک را از بوراکس ایجاد کرد. هر کدام از مولکول‌های اسید بوریک دارای پیوندهای منفرد بور-اکسیژن هستند. اتم بور موقعیت مرکزی را اشغال می‌کند و به سه گروه هیدروکسید متصل است. هندسه مولکولی کلی اسید بوریک مسطح مثلثی است.
عملکرد بور در گیاهان
موجودات زنده برای ادامه بقای خود به بور احتیاج دارند. بور به رشد ریشه ها، ایجاد دیواره های سلولی، متابولیسم های اسید نوکلئیک و هیدروکربورها، متابولیسم فنل‌ها و اکسین‌ها، برای مراحل جوانه زنی و رشد لوله گرده و همچنین بالا بردن تحمل گیاه در مقابل بیماری و هوای سرد کمک می‌کند و بر تاثیر اسید بوریک بر گیاهان اشاره دارد.
استفاده از این عنصر در مقدار اندک است و عدم وجود آن مشکلات زیادی را برای گیاهان ایجاد خواهد شد. علت این مسئله این است که گیاهان در زمان رشد و تقسیمات مریستی، گلدهی و تلقیح، تشکیل و رشد میوه‌ها به میزان زیادی وابسته به این ماده هستند. کمبود این عنصر اغلب در زمین های شنی و خاک هایی که با آب شیرین آبیاری می‌شود، دیده می‌شود. اسید بوریک در واقع نوعی اسید ضعیف است که سبب بروز بیماری یا سرطان نخواهد شد.
این ماده حلال در آب است و مقدار حل شدن آن به عواملی مثل PH، غلظت و دما بستگی دارد. به این شکل که هرچه دما بالاتر باشد، این ماده در میزان بالاتری در آب حل خواهد شد. همانطور که اشاره شد، با وجود این عنصر گیاهان در برابر سرما و بیماری های مرتبط با گیاهان مقاومت خوبی کسب خواهند کرد.
در زمانی که گیاه مورد نظر دچار کمبود بور است، باید از ترکیباتی مثل اسید بوریک و بورات‌های سدیم و پتاسیم بهره برد. همچنین امکان استفاده از ترکیباتی که در درون آن‌ها با پیوندهای ضعیف بور وجود دارد نیز قابل استفاده است.
بیشتر بخوانید: کاربردهای سولفات منیزیم
تقسیم بندی گیاهان از لحاظ نیاز به بور
گیاهان برای رشد سلامت در میزان‌های متفاوتی به بور احتیاج دارند. در حالت کلی می‌توان نیازمندی گیاهان به این ماده را در سه گروه دسته بندی کرد. این دسته بندی شامل: کم نیاز، میان نیاز و پر نیاز است؛
برای مثال گیاهانی که نیازمندی کمی نسبت به بور دارند شامل انواع غلات چمن پیاز سیب زمینی و بیشتر میوه‌هایی که دانه های ریز دارند جزو این دسته می باشد. برخی از گیاهان که میان نیاز هستند می‌توان به کلم و کاهو تنبه توتون و اغلب سبزیجات و بیشتر میوه هایی که هسته دار هستند جزو این دسته بندی قرار میگیرد. دسته سوم متعلق به گیاهان نیاز است که کرفس چغندر قند یونجه و مثال هایی از این دسته می باشد.
برای آگاهی از این که گیاه شما در چه وضعیتی از میزان بور است، می‌توان با مشاهده برگ، شاخه، میوه و ریشه توجه کرد. برگ های تازه و جوان منبع مناسبی برای این است که علائم اولیه کمبود بور را در آن مشاهده کنیم؛ علامت مهم و قابل توجه این است که جوانه های انتهایی رشد خود را متوقف کرده و رنگ برگ ها کمرنگ خواهد شد.
این کمرنگ شدن برگ در قاعده برگ اتفاق می افتد و پس از آن شاهد سیاه شدن جوانه های رویشی و بافت های مریستمی، تجزیه سلول ها و فساد سلول ها نیز هستیم. همچنین کمبود بور معمولاً منجر به خالی بودن دانه های گرده، شادابی ضعیف گرده و کاهش تعداد گل در هر گیاه می شود و ایجاد بافت های قهوه ای و پوسیدگی داخل غده ها از نتایج این اتفاق است.
کمبود بور، یکی از مسائل رایج در پرورش درختان انگور
یکی از مشکلاتی که درختان انگور همواره با آن درگیر هستند کمبود بور است اولین علامت های کمبود این عنصر در بخش پیچک های نوک شاخه مشاهده می‌شود و پیش از زمان گلدهی گیاه یک برآمدگی‌های گال شکل و تیره-رنگ را تشکیل می‌دهند و پس از آن دچار نکروز می‌شود.
برگ هایی که در این گیاه دچار کمبود بور هستند رنگ آن تغییر کرده و به سمت زرد متمایل می‌شود. کمبود بور می‌تواند منجر به سوختگی و تغییر رنگ شدید در برگها شود. در انگور می‌توان به سهولت علائم کمبود بور را مشاهده کرد؛ میوه ندادن در این شرایط و خوشه های سوخته و خشک و همچنین باقی ماندن چند حبه محدود روی خوشه از جمله علائمی هستند که به شما هشدار می دهند باید به سلامت گیاه توجه کنید.
در طی آزمایش های انجام شده بر روی درختان انگور مشخص شد که در فرایند گلدهی و تشکیل میوه، وجود کود فسفات پتاسیم و کود اسید بوریک با غلظت مناسب می‌تواند اثربخشی موثری بر آن‌ها داشته باشد.
بیشتر بخوانید: کاربرد اروزیل در داروسازی
زمان و نحوه مصرف اسید بوریک در گیاهان مختلف
همانطور که پیشتر اشاره شد اسید بوریک حلال در آب است و به عوامل متفاوتی بستگی دارد. تاثیر اسید بوریک بر گیاهان به صورت قابل توجهی مشهود است و می‌توان این محلول را به شیوه‌های متفاوتی مثل مصرف خاکی قبل از کاشت آب آبیاری و محلول پاشی به گیاه اضافه کرد.
محلول پاشی اسید بوریک به حالت ۵ در هزار با همراهی پتاس و سولفات در فصل پاییز بعد از برداشت محصولات بسیار موثر است. همچنین شما می‌توانید در روزهای ابتدایی فصل بهار با اضافه کردن ازت و روی، پیش از باز شدن شکوفه های درخت از این محلول استفاده کنید. شما برای تهیه این ترکیبات می‌توانید با مراجعه به بازار و فروشگاه های مربوطه اسم تجاری “فروت ست” آن‌ها را در دو شکل پودر یا مایع خریداری کنید.
گیاهان در فرم های متفاوتی موجود هستند و نحوه کوددهی هر یک نیز متفاوت است؛ برای درختان شما می‌توانید در فصل زمستان و در بخش میانی سایه انداز به همراه کود حیوانی و گوگرد را به شکل چالکود یا ایجاد کانال کود استفاده کنید. این میزان می‌تواند بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم برای هر درختی که امکان باروری دارد قابل استفاده باشد.
در بخش نباتات شما می‌توانید در زمان ایجاد بستر بذر به همراه دیگر کود های زمستان آن ها را در مقدار ۵۰ تا ۸۰ کیلو گرم در هکتار به حالت زیر خاک استفاده کنید.
شیوه دیگر مصرف اسید بوریک به حالت محلول پاشی است که درختان میوه می‌توان آن‌ها را نسبت سه تا پنج در هزار و در نباتات زراعی با نسبت سه تا پنج در هزار محلول پاشی کرد.
0 دیدگاه