ادتا چهار سدیم را می‌شناسید؟ این ماده با ظاهری کریستالی، بدون بو، بی رنگ و جامد توصیف شده است که در صنایع مختلف مانند تصفیه آب، نساجی، دارویی و… نقش موثری دارد. ادتا یا همان اتیلن دی آمین تترا است یک اسید یک آمینو پلی کربوکسیلیک اسید جامد است که بیشتر به‌عنوان شلاته استفاده می‌شود. این ماده علاوه بر حالت چهار، به حالت دو سدیم نیز موجود داست که هر دو حالت آن به‌عنوان ماده‌های پرکاربرد در صنایع مختلف شناخته می‌شود.
با ویژگی‌های اسید سیتریک هم آشنا شوید
ادتا نخستین بار در سال ۱۹۳۵ توسط یک شیمیدان شناخته شد که از آن لحظه تاکنون برای اهداف و صنعتی و پزشکی مورد استفاده قرار گرفت. دلیل پرکاربرد بودن این ماده شیمیایی در حالت باز به خاطر ویژگی‌های لیگاند و شلاتور بودن آن برای جداسازی یون‌های Ca2 + و Fe3 + است.
به محض برقراری اتصال ادتا با انواع فلزها، یون‌های فلزی باقی‌مانده در محلول که واکنش پذیری آنها کاهش پیدا کرده است، به‌دست می‌آید. این ترکیب به اشکال مختلف نمکی قابل دستیابی است که مهم‌ترین آن ادتا دی سدیم، تترا سدیم و دی سدیم کلسیم است.
ادتا دی سدیم به‌عنوان شلاتور توانایی از بین بردن فلزات سنگین مانند سرب و جیوه از خون را دارد.
ادتا چهار سدیم یا همان اتیلن دی آمین تترا است یک اسید با فرمول C10H12N2O8Na4 شناخته می‌شود که به‌عنوان یک ماده شیمیایی توانایی برقراری اتصال به فلزات با کمک چهار گروه کربوکسیلات و دو آمین را دارد. همچنین ترکیب به‌عنوان اسید پلی آمینو کربوکسیلیک اسید بی رنگ و محلول در آب شناخته می‌شود.
از جمله زمینه‌های پرکاربرد از این ماده می‌توان استفاده گسترده از آن برای حل مقیاس آهک اشاره کرد. همچنین توانایی برقراری واکنش با یون‌های کلسیم موجود در آن را دارد که در آخر کلات های کلسیم محلول را خلق می‌کند.
این ترکیب از خنثی سازی اتیلن دی آمین تترا است یک اسید با ۴ معادل سدیم هیدروکسید تشکیل می‌شود که به‌عنوان شلاتور بسیار پرکاربرد است.
این ماده بخوبی می‌تواند از خراب شدن زود هنگام محصولات آرایشی و بهداشتی جلوگیری کند. نحوه عملکرد آن به‌گونه‌ای است که موجب متوقف شدن رشد قارچ و دیگر میکروارگانیسم‌ها می‌شود.
همچنین به‌خوبی از ترکیبات رایحه بخش محافظت می‌کند و از خراب شدن این دسته از محصولات نیز جلوگیری خواهد کرد. بدون شک این ترکیب در انواع مرطوب کننده، محصولات پوستی، پاک کننده‌ها، صابون‌های حمام، رنگ مو، اکسیدان، شامپوها و نرم کننده‌ها و دیگر محصولات مراقبتی حضور پررنگی دارد. مهم‌ترین علت استفاده از آن در ترکیبات محصولات مراقبتی این است که به بهتر عمل کردن محصولات در آب سخت کمک می‌کند.
نکته! استفاده از این ماده شیمیایی که جزو مواد شیمیایی کشاورزی شناخته می‌شود، در محصولات آرایشی و محصولات مراقبت شخصی کاملاً بی خطر است. چرا که براحتی توسط پوست جذب نمی‌شود و استفاده مداوم آن در این دسته از محصولات تاکنون هیچ مشکلی ایجاد نکرده است. اما در برخی موارد برای برخی افراد احتمال حساسیت مشاهده که در بیشتر مواقع باعث تحریک پذیری چشم شده است.
مهم‌ترین کاربرد ادتا ۴ سدیم کاهش سختی آب آشامیدنی است. این ماده براحتی با یون‌های فلزی اتصال برقرار می‌کند که یون‌های فلزی با حضور ادتا 4 سدیم رسوب خواهند کرد. البته رسوب یون‌ها تنها در صنعت تصفیه آب اهمیت ندارد، بلکه از ادتا چهار سدیم در صنایع شوینده نیز استفاده می‌شود.
همچنین حضور این ماده در صنعت خمیر و کاغذسازی بسیار پر رنگ است و مانعی عالی در برابر عمل کردن یون‌های منگنز شناخته می‌شود که بخوبی از کاتالیز هیدروژن پراکساید پیشگیری خواهد کرد.
از این ماده برای نگهداری مواد غذایی در طولانی مدت بسیار استفاده می‌شود و حضور آن در ترکیبات مواد غذایی مانع خراب شدن زودهنگام آنها خواهد شد.
از دیگر کاربردهای رایج ادتا چهار سدیم می‌توان به بخش بهداشت و درمان و صنعت داروسازی اشاره کرد. این ماده در تولید انواع داروهای پرکاربرد در صنعت پزشکی بسیار استفاده که به‌دلیل ویژگی آنتی اکسیدانی، مانع آسیب رساندن رادیکال‌های آزاد به دیواره‌های عروق می‌شود.
یکی دیگر از اهداف استفاده این ترکیب در صنعت پزشکی، کمک به ارزیابی عملکرد کلیه از طریق تزریق به‌صورت داخل وریدی است که از راه میزان خروج آن می‌توان به نحوه تصفیه گلومرولی پی برد.
از این ماده در بخش درمان نیز استفاده می‌شود که رایج‌ترین نمونه آن می‌توان نگهدارنده قطرات چشمی، آنالیز نمونه‌های خون به‌عنوان یک ضد انعقاد کننده، حذف آهن اضافی از بدن و درمان مسمومیت به سرب اشاره کرد. همچنین در درمان عوارض حاصل از تزریق‌های مکرر بیماران مبتلا به تالاسمی بسیار پرکاربرد است و در زمینه دندانپزشکی به آماده کردن کانال‌های ریشه دندان، اصولی پر کردن و درمان دندان آسیب دیده بسیار کمک می‌کند.
ادتا چهار سدیم به‌عنوان یک عامل سفید کننده در صنعت کاغذ و نساجی بسیار کاربرد دارد و باعث حذف لگنین از الیاف سلولز و روشنایی بیشتر کاغذ می‌شود.
هنگام استفاده از هیدروژن پراکسید به‌عنوان سفیدکننده، شاهد تجزیه فلزات سنگین مانند منگنز پروکسید خواهیم بود که در این مواقع باید عملیات کلاته شدن صورت گیرد که برای کلاته شدن فلزات سنگین از ادتا ۴ سدیم استفاده می‌شود.
پس با کمک این ماده از ایجاد ناخالصی در رنگ‌های سنتز شده پیشگیری می‌شود و تثبیت رنگ‌ها بیشتر به چشم می‌خورد.
از این ماده بیشتر در آبکاری مس استفاده می‌شود که طی عملیات کاهش کاتالیستی، رسوب ترکیبات حاوی مس صورت می‌گیرید.
این ماده به‌عنوان کلاته کننده در تولید الاستومرهای بوتادین استایرن استفاده می‌شود که به کنترل یون‌های +Fe2 و Fe3+ می‌پردازد.
با ویژگی‌های ادتا دو سدیم هم آشنا شوید
ادتا 4 سدیم به‌دلیل طول عمر بسیار بالا خطرات مختلفی برای محیط زیست به همراه دارد. مدل‌های مختلف ادتا براحتی تجزیه نمی‌شوند و برای سال‌های طولانی در طبیعت باقی می‌مانند. حتی در صورت تابش نور خورشید تجزیه آنها به کندی پیش می‌رود. یکی از مهم‌ترین خطرات این ماده برای سلامتی، تحریک پوست و چشم است که توصیه می‌شود به محض برقراری تماس با آن هر چه سریع‌تر برای شستشو اقدام کنید.
ادتا عامل بسیار خطرناکی برای چشم‌ها محسوب می‌شود. پس اگر با آن سروکار دارید، حتماً نکات ایمنی را جدی بگیرید.
ادتا 4 سدیم با برقرار اتصال با یون‌های معدنی کاربردهای فراوانی دارد که حضور آن در محصولات مختلف آرایشی، بهداشتی و مراقبتی براحتی به چشم می‌خورد. اما همانند دیگر مواد شیمیایی، نحوه نگهداری آن نیاز به رعایت نکات ایمنی دارد. نحوه نگهداری ادتا چهار سدیم به‌گونه‌ای است که باید از نور مستقیم خورشید دور باشد و در مکانی کاملاً خنک و دارای تهویه مناسب قرار گیرد.
0 دیدگاه