اسید سیتریک خوراکی چیست؟ فواید و مضرات آن

حتما در ترکیبات بسیاری از مواد غذایی صنعتی نام اسید سیتریک خوراکی را شنیده اید. اسید سیتریک خوراکی در بسیاری از میوه هایی که از خانواده مرکبات هستند، یافت می شود. لیمو ترش یکی از اشکال شناخته شده اسید سیتریک است. البته این اسید به شکل صنعتی نیز در کارخانه ها با اهداف کاربری مختلف تولید می شود که در ادامه این مطلب به همه این موارد اشاره می شود.

اسید سیتریک چیست؟

اسید سیتریک خوراکی که نخستین بار در سال 1784 با استخراج از لیمو ترش توسط یک دانشمند سوئدی کشف شد، سال ها است که کاربری های مختلفی برای بشر دارد. این اسید خوراکی امروزه به شکل صنعتی نیز تولید می شود. از این اسید برای طعم دهی و نیز به عنوان نگهدارنده در صنعت غذا استفاده می شد. تولید نوشیدنی های غیرالکلی و نیز تولید انواع آبنبات از مهمترین کاربردهای اسید سیتریک بود. همچنین در از این اسید در کشاورزی نیز استفاده می شود.

خرید مواد شیمیایی خوراکی مثل اسید سیتریک خوراکی نیازمند دقت و حساسیت بالایی است. رعایت بهداشت در روند تولید و بسته بندی این اسید موضوع مهمی است که ارتباط مستقیم با سلامت انسان ها دارد.

شرکت فدک دیار کیمیا یکی از شرکت های باتجربه و باسابقه کشور در زمینه مواد شیمیایی استاندارد است. در صورتی که قصد خرید و ثبت سفارش انواع مواد شیمیایی صنعتی و خوراکی را دارید می توانید با کارشناسان فدک کیمیا تماس بگیرید.

اسید سیتریک خوراکی چیست؟

این اسید سیتریک به شکل طبیعی در مواد غذایی مثل مرکبات و برخی میوه های دیگر یافت می شود. البته می توان از اسید سیتریکی که به شکل صنعتی با هدف مصرف خوراکی تولید می شود استفاده کرد. این نوع اسید سیتریک خاصیت طعم دهندگی و نگهدارندگی دارد، از همین رو به شکل گسترده ای در تولیدات غذایی و دارویی استفاده می شود.

استفاده در تولید غذاهای کنسروی، آبنبات، نوشیدنی ها و تولیدات لبنی، نوشیدنی های غیر الکلی از مهمترین موارد کاربرد از اسید سیتریک به شکل خوراکی است.

اسید سیتریک در چه منابع طبیعی وجود دارد؟

منابع طبیعی اسید سیتریک

شاید برای شما هم این سوال وجود دارد، که آیا اسید سیتریک خوراکی در منابع طبیعی نیز وجود دارد؟ پاسخ به این سوال کاملا روشن است. بله، نخستین بار نیز این اسید از لیمو استخراج شد. علاوه بر لیمو، اسید سیتریک در منابع طبیعی دیگر مانند گریپ فروت، پرتقال، نارنگی، انواع لیمو ترش و دارابی یافت می شود.

البته مرکبات تنها منابع حاوی اسید سیتریک نیست. شما می توانید این اسید خوش عطرو ترش را در میوه های دیگر مثل توت فرنگی، آناناس، تمشک، گوجه و گیلاس نیز ببینید. حتی می توان آن را از پنیر و نان خمیر ترش نیز استخراج کرد. البته این راه را در زمره طبیعی نمی توان برشمرد.

نکته مهمی که باید در نظر بگیرید اینکه استخراج اسید سیتریک به تنهایی از مرکبات روشی مقرون به صرفه و اقتصادی نیست. از همین رو غالب نیاز صنایع اعم از صنایع شیمیایی و خوراکی اسید سیتریک را به شکل صنعتی خریداری می کنند. این روش مصنوعی اسید سیتریک متفاوت از نوع طبیعی دارد.

اسید سیتریک به شکل مناسبی در اتانول بدون آب حل می شود. در صورتی که بخواهید آن را تجزیه شیمیایی کنید کافی است دی اکسید کربن آن را با حرارت 175 درجه سانتیگراد جداسازی کنید.

از مهمترین کاربردهایی که می توان برای اسیدسیتریک مورد توجه قرار دارد عبارت است از:

مورد استفاده در صنایع غذایی و تولید انواع نوشیدنی
تنظیم کننده ph
نگهدارنده و طعم دهنده مواد غذایی
مورد استفاده در صنایع آرایشی و بهداشتی
مورد استفاده در صنایع دارویی و مکمل های غذایی
مورد استفاده در تولید انواع پاک کننده و ضد عفونی کننده

بیشتر بخوانید: پرمصرف ترین مواد شیمیایی خوراکی در ایران

منابع مصنوعی اسید سیتریک

اسید سیتریک خوراکی به شکل مصنوعی نیز از منابع مختلفی بدست می آید. از آنجا که این اسید به عنوان افزودنی مورد استفاده است از همین رو شما می توانید از آن در تولید انواع مواد غذایی و نوشیدنی صنعتی استفاده کنید. در برخی داروها نیز از این اسید به عنوان طعم دهنده استفاده می شود.

کاربرد اسید سیتریک خوراکی در صنایع غذایی

اسید سیتریک خوراکی در صنایع غذایی موارد کاربرد مختلفی دارد که در ادامه به مهمترین آن ها اشاره می شود:

در تولید مواد غذایی منجمد به عنوان طعم دهنده و نگهدارنده مورد استفاده قرار می گیرد.
تولید انواع آبنبات و مواد غذایی به ویژه نوشیدنی های بدون الکل و نیز غذاهای کنسروی اسید سیتریک استفاده زیادی دارد. ایجاد طعم ترش و نیز بوی خوش لیمو از اسید سیتریک مورد استفاده در این مواد غذایی است.
تولید پاک کننده ها ی خانگی یکی از مهمترین کاربردهای این اسید می باشد. علاوه بر تاثیر پاک کنندگی بوی خوبی نیز در فضا ایجاد می کند. از همین رو در انواع شوینده و صابون مورد استفاده قرار می گیرد.
استفاده در صنایع مختلف به ویژه دارویی، آرایشی و بهداشتی و پلیمر یکی دیگر از کاربردهای این اسید به شمار می آید.
در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی به ویژه تولیدات مراقبتی پوست و مو اسید سیتریک یک جزء جدا نشدنی است. این اسید با تنظیم پی اچ پوست حس لطافت و زیبایی را به همراه دارد.

بیشتر بخوانید: مواد نگهدارنده خوراکی در صنایع غذایی

فواید آن

اسید سیتریک خوراکی دارای فوایدی است که بسیاری از صنایع را به سمت مصرف آن سوق داده است. از مهمترین فواید این اسید می توان موارد زیر را برشمرد:

1- افزایش سوخت و ساز بدن

در صورتی که بخواهید سوخت و ساز بدن شما افزایش پیدا کرده و مواد غذایی به سرعت تبدیل به انرژی شود، کافی است مصرف اسید سیتریک موجود در مواد غذایی مختلف که حاوی آن است را در برنامه غذایی خود قرار دهید.

2- بالا بردن میزان جذب مواد مغذی

یکی دیگر از فواید این اسید، افزود قابلیت زیست پذیری مواد معدنی در مواد غذایی است حاوی اسید سیتریک است. به طور مثال این اسید میزان جذب روی را افزایش می دهد.

3- پیشگیری از مشکلات کلیوی مثل انواع سنگ

یکی از مهمترین مزیت های اسید سیتریکی که به شکل خوراکی در رژیم غذایی مورد استفاده قرار می گیرد، پیشگیری از بروز سنگ کلیه است. از آنجا که سنگ کلیه متشکل از کریستال های جامد در کلیه است، اسید سیتریک قدرت زیادی در پیشگیری از تجمع این مواد جامد است.

4- حفظ تازگی مواد غذایی

از آنجا که تولیدات غذایی به روش صنعتی نیازمند ماندگاری بیشتر است از اسید سیتریک استفاده زیادی می شد. اسید سیتریک مانع از بروز بیماری بوتولیسم در تولید مواد غذایی کنسروی می شد.

مضرات آن

در نظر داشته باشید که زیاده روی یا استمرار استفاده بیش از حد اسید سیتریک خوراکی عوارض ناخوشایندی نیز می تواند به همراه داشته باشد. از مهمترین مضرات اسید سیتریک عبارت است از:

بروز واکنش های آلرژیک
درد سفتی مفاصل
بروز دردهای عضلانی
درد معده
تنگ نفس
درد چشم
تحریک پوست
بروز مشکلات دهان و دندان

بیشتر بخوانید: پرمصرف ترین مواد شیمیایی صنعتی در ایران

جمع بندی

اسید سیتریک خوراکی یکی از مواد طبیعی و شیمیایی طبیعی در زندگی انسان ها است. این اسید در بسیاری از مواد غذایی مثل مرکبات یافت می شود. با این وجود از آنجا که استفاده از این اسید دامنه وسیعی دارد، از همین رو تولید آن به شکل صنعتی نیز به طور جدی مورد توجه است. علیرغم اینکه مصرف زیاد مواد اسیدی می تواند عوارض منفی برای بدن داشته باشد، با این وجود می توان از این اسید با حفظ تعادل استفاده کرد.

ایجاد طعم و مزه خوب، در کنار خاصیت نگهدارندگی آن برای مواد غذایی، یکی از پرکاربردترین موارد استفاده از اسید سیتریک است. این اسید در مواد غذایی، تولیدات دارویی و آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. ممکن است برای برخی افراد همراه با عوارض جانبی مثل گیجی، درد قفسه سینه، افزایش ضربان قلب، خستگی و… باشد. در چنین شرایطی لازم است مصرف آن قطع شود.

علاوه بر موارد گفته شده از این اسید برای تولید انواع شوینده و پاک کننده نیز استفاده می شود که به صورت روزمره با آن سروکار داریم. از همین رو استفاده از اسید سیتریک استاندارد و بهداشتی برای تولیدات مختلف باید به شکل ویژه ای مورد توجه باشد.