نام‌های دیگر: کربن اکتیو ،زغال فعال
فرمول شیمیایی: C
کربن فعال که با نام زغال فعال نیز شناخته می‌شود پودری سیاه رنگ، بدون مزه و بو است. زغال فعال از زغال استخوان، زغال سنگ، کک نفتی یا مشتقات چوبی مانند خاک اره و پوست تولید می‌شود.
زغال به دلیل گرمادهی زغال در محیطی بدون اکسیژن و در دمای بالا ساختار داخلی آن تغییر می‌یابد و کربن اکتیو تولید می‌شود. کربن اکتیو به دست آمده حاصل این تغییرات دارای سطح متخلخل و منافذ بیشتری در مقایسه با زغال معمولی است.
پس از فعال شدن زغال اکتیو قابلیت‌های آن افزایش می‌یابد در نتیجه مواد بسیاری را جذب می‌کند. در صورت پودر کردن زغال امکان استفاده از آن در سطوح گسترده‌تری فراهم می‌شود. از این رو زغال فعال را به عنوان جدیدترین و بی خطرترین سم زدا می‌شناسند.
کربن فعال به ۳ صورت پودری، اکسترود و گرانول تولید می‌شود.
پودری: دارای ذرات کوچکتر، سطح خارجی گسترده‌تر و در نتیجه افشت فشار بسیار زیاد می‌باشد.
مدادی یا اکسترود: دارای ظاهری استوانه‌ایی که با ترکیب زغال پودری و پیوند دهنده ساخته می‌شود.
گرانول: دارای ذرات درشت‌تر، سطح بیرونی کوچکتر و سرعت زیاد نفوذ سیالات و گازها می‌باشند. در نتیجه بهترین گزینه برای استفاده در تصفیه آب، جدا کردن عناصر موجود در جریان مایعات و بوزدایی است.
با ویژگی‌های پلی آلومینیوم کلراید هم آشنا شوید
زغال فعال از مواد دارای کربن مانند بامبو، چوب، پوست نارگیل و الیاف آن، زغال سنگ، زغال قهوه‌ای و … تولید می‌شود. در ادامه این قسمت با ما همراه باشید تا نحوه تولید کربن اکتیو با پوست نارگیل و زغال سنگ را برای شما توضیح دهیم.
در تولید کربن فعال از زغال سنگ، آن را به شکل پودر یا گرانول درمی‌آورند. برای تولید زغال فعال ابتدا بخار آب را از روی زغال سنگ عبور می‌دهند، با این کار بر روی سطح زغال منافذ زیادی تولید می‌شود که از آن‌ها کربن فعال به دست می‌آید. زغال فعالی که از این روش به دست می‌آید در مصارف تصفیه گاز، آب آشامیدنی و فاضلاب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زغال فعالی که در این روش تولید می‌شود، گرد و غبار کمتری دارد. همچنین این نوع زغال فعال سختی بیشتری نسبت به کربن فعال تولید شده در روش‌های دیگر دارد به همین دلیل این روش کربن فعال بهتری برای تصفیه آب خواهد بود.
در این روش طی دو فرآیند زغال فعال تولید می‌شود. در فرآیند اول، با کربنیزه کردن پوست نارگیل، کربن را فعال می‌کنند و نوعی توده کربنی با حفره‌های بسیار ریز بر روی سطح آن به وجود می‌آید. در فرآیند دوم، این توده کربنی را با قرار دادن در معرض دمای ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گرادی و بخار آب فعال می‌کنند.
در این فرآیند، دما و مقدار زمانی که طول می‌کشد تا حفره‌ها ایجاد شوند بسیار حائز اهمیت است.
از کربن فعال در کرم‌های مراقبت از پوست و محصولات بهداشتی استفاده می‌شود. همچنین ماسک‌هایی که به نام ماسک زغال یا بلک ماسک در بازار وجود دارند از زغال فعال تهیه شده‌اند. زغال فعال در کرم‌های لایه بردار نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و منافذ پوستی را از آلودگی پاک می‌کند و نیز سبب کوچکتر شدن این منافذ می‌شود.
شامپوهایی که دارای کربن فعال در ترکیب خود هستند نیز پاک‌کنندگی بیشتری دارند و باعث حجم‌دهی به موها می‌شوند.
از زغال فعال در صنایع غذایی نیز استفاده می‌شود. این ماده به عنوان نوعی رنگ‌زدا در آب میوه‌ها استفاده می‌شود. همچنین با استفاده از این ماده بو و مزه قندهایی مثل لاکتوز، فروکتوز و … کنترل می‌شود.
از کربن اکیتو در تصفیه پساب و آب نیز به صورت پودری و گرانول بسته به کاربرد آن استفاده می‌شود. در سال‌های اخیر این ماده برای تصفیه آب شرب، آب‌های زیرزمینی و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در تصفیه پساب برای حذف باکتری‌ها و مواد خطرناک به کار برده می‌شود.
از این ماده در رنگ‌زدایی نیز استفاده می‌شود. این موارد شامل رنگ‌زدایی از مایعات دارای شکر، رنگ‌زدایی از ادویه‌ها، بوزدایی و رنگ‌زدایی از ژلاتین، رنگ‌زدایی از پارافین، وکس، گلیسیرین، وازلین، اسید‌های آلی و آنزیم‌ها، تصفیه روغن‌های حیوانی و گیاهی، تصفیه محلول‌های مورد استفاده در تولید گلوکز و دیگر تولیدات نشاسته‌ای می‌شوند.
با ویژگی‌های اسید بوراکس هم آشنا شوید
همانطور که گفتیم کربن اکیتو بی خطر است. با این وجود ممکن است در برخی موارد نادر عوارض جانبی داشته باشد. از این برای جلوگیری از عوارضی مانند تهوع ، یبوست و مدفوع سیاه رنگ رعایت نکات ایمنی الزامی است.
عوارض حادتر شامل انسداد روده‌ها، مشکلات ریوی و تنفس سخت است. برای مثال کربن فعال در بیماران مبتلا به پورفیری واریگات (یک بیماری پوستی ژنتیکی و بسیار نادر) باعث تشدید مشکلات گوارشی، روده و سیستم عصبی می‌شود.
در مجموع هنگام سروکار داشتن با کربن اکتیو نکات ایمنی زیر را رعایت فرمایید:
نکته مهم: اگرچه تاکنون عوارض جانبی خطرناکی برای مصرف کربن فعال اعلام نشده است اما لازم است قبل از مصرف آن حتما به پزشک مراجعه کنید.
0 دیدگاه