دی آمونیوم فسفات

نام‌های دیگر: آمونیوم فسفات، آمونیوم مونو هیدروژن ارتو فسفات، دی آمونیوم اسید فسفات، DAP، دی آمونیوم هیدروژن، دی آمونیوم مونو هیدروژن فسفات، فسفات، نمک اسید فسفریک، دی آمونیوم، دی آمونیوم ارتو فسفات.

فرمول شیمیایی: )NH4)2HPO4

دی آمونیوم فسفات چیست؟

در هنگام واکنش اسید فسفریک با آمونیاک، نمکی پدید می‌آید که به آن، دی آمونیوم فسفات گفته می‌شود. این نمک، خاصیت محلول در آب را دارد و در دمای 70 درجه، به تدریج تجزیه می‌شود. شکل ظاهری این ترکیب، به صورت یک پودر سفید است.مشابه ادتا چهار سدیم

نمک آمونیوم فسفات به دلیل دارا بودن مقادیر زیاد مواد معدنی و اثر بخشی تدریجی‌، به صورت کود در مزارع و باغ‌های کشاورزی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کود که در ایران بیشتر با نام DAP شناخته می‌شود، برای اولین بار در دهه 1960 به بازار عرضه شده بود. این کود، به راحتی قابل حمل بوده و می‌توان در شرایط خاصی، آن را در انبار نگهداری و استفاده کرد. مشابه مونو پتاسیم فسفات

روش تولید دی آمونیوم فسفات

دی آمونیوم فسفات در کارگاه‌ها و کارخانه‌های مجهز به دستگاه‌های پیشرفته ساخته می‌شود. البته، این ماده در طبیعت به صورت یک ترکیب معدنی به نام فسفامید موجود است؛ اما مقدار آن بسیار کمتر از آن است که ارزش استخراج و استفاده کردن را داشته باشد. به همین جهت، آن را به صورت انبوه، در کارگاه‎ها و کارخانه ‎ها تولید می‌کنند.

همانطور که قبلا گفته شد، این نمک از واکنش آمونیاک با اسید فسفریک ساخته می‌شود. برای تولید حدود یک تن کود آمونیوم فسفات، از 1.5 تا 2 تن سنگ فسفات، 200 کیلوگرم آمونیاک و 400 کیلوگرم گوگرد (جهت انحلال سنگ فسفات) استفاده می‌شود.از کاربرد اسید فسفرو چه میدانید؟

مشخصات و ترکیبات شیمیایی:

N: 18%
P: 20%
P2O5: 46%
S: 1.5%
PH: 7.5-8
Size (granule) (اندازه گرانول): 2-4 mm
Solubility in water (انحلال در آب) (20 deg): 588 g/l
Molar mass (جرم مولکولی): 132.07 g/mol
melting point (نقطه ذوب): 155 °C
Density (چگالی): 1.619 g/cm3

کاربرد دی آمونیوم فسفات

کودهای ساخته شده از ترکیبات دی آمونیوم فسفات در طیف وسیعی از کاربرد‌های باغداری، کشاورزی و دامداری مانند کشت غلات و نیشکر، تقویت خاک مراتع و چراگاه‌ها، کشت علوفه، تقویت خاک درختان، کشت سبزیجات و … مورد استفاده قرار می‌گیرند.

از آنجایی که آمونیوم فسفات، مقاومت گیاه در برابر سرما را بالا می‌برد، با استفاده از این کود، رشد محصول بیشتر شده، احتمال ریزش زودتر از موعد شکوفه‌ها کمتر می‌شود و در نتیجه، مقدار و تناژ محصول نهایی بیشتر می‌شود.

در کود آمونیوم فسفات، مقدار قابل توجهی ازت وجود دارد. این ماده معدنی، باعث حفظ اسیدیته خاک می‌شود و می‌تواند به جذب سایر عناصر مورد نیاز گیاه، کمک کند. یکی دیگر از ترکیبات موجود در این کود، فسفر است. این ماده نیز باعث افزایش مقاومت گیاه و تشکیل گل و دانه (میوه) می‌شود. همچنین، حاصلخیزی خاکی که توسط کود آمونیوم فسفات تغذیه می‌شود، به مراتب بیشتر از خاک معمولی از جمله اسید فسفریک است.

ویژگی‌ها

کمبود فسفر موجود در خاک، باعث کوچک شدن برگ‌ها، کاهش تعداد برگ‌ها و کمتر شدن رشد محصولات می‌شود. کاهش رشد ریشه نیز می‌تواند بر روی جذب آب و مواد معدنی تاثیر مستقیم بگذارد. نیتروژن نیز یکی از موادی است که برای حفظ سلامت گیاه ضروری است و کمبود آن باعث آسیب به محصول می‎شود.

کود DAP سرشار از فسفر و نیتروژن است. سرعت بالای انحلال کود آمونیوم فسفات در آب، باعث می‌شود تا پس از بارندگی یا آبیاری ملایم، مواد کود به آرامی تجزیه شده و به تدریج وارد ریشه محصول شوند. به دلیل PH بالایی که DAP دارد، در اطراف گرانول حل شده آن، خاصیت قلیایی ایجاد شده و ریشه را تقویت می‌کند.

برای اینکه در زمان آبیاری، به دلیل بالا بودن PH کود، گیاه صدمه‌ای نبیند، DAP را مستقیما در اطراف گیاه قرار نمی‌دهند و با فاصله معنی از آن، کود را خالی می‌کنند.

نیتروژن موجود در DAP منبع تغذیه عالی برای گیاهان محسوب می‌شود. باکتری‌های خاک نیتروژن را گرفته و آن را به نیترات تبدیل می‌کنند. نیترات نیز به تدریج شده و PH خاک را پایین می‌آورد. در نتیجه، می‌توان اینطور گفت که افزایش PH خاکی که اطراف گرانول‌ها قرار دارد، موقتی است.

نکات ایمنی دی آمونیوم فسفات

در زمان بسته‌بندی کود دی آمونیوم فسفات، باید به پلمپ بودن کیسه بسته‌بندی توجه شود. دمای انبار نگهدارنده این کود، نباید از حد معنی بالا برود؛ چرا که آمونیوم فسفات در دمای 70 درجه سانتی‎گراد به آرامی شروع به تجزیه شدن می‌کند و در دمای 155 درجه، به مواد مجزای اکسید فسفر، آمونیاک و نیتروژن اکسید تجزیه می‌شود.

بهترین دما برای نگهداری این کود، دمای اتاق یا 25 درجه سانتی‎گراد است. بهتر است که پر و خالی کردن کود DAP در زمان شب انجام گیرد. این توصیه به این دلیل است که با اینکه کود DAP قابل اشتعال نیست، اما اگر بسته‎های آن در محیطی بسته دچار گرما شوند، احتمال انفجار آن‌ها وجود دارد.

همچنین، این محصول قدرت جذب رطوبت بالایی دارد. در نتیجه، باید آن را در یک محیط خشک و به دور از رطوبت نگهداری کرد. می‌توان بسته‌های کود را به صورت انباشته روی هم قرار داد و آن‌ها را با یک پوشش ضد آب، پوشاند. در بارگیری و حمل و نقل نیز باید نکات بارگیری اصولی به درستی رعایت شوند تا بسته‎ها صدمه‎ای نبینند.به این نکته نیز باید توجه شود که نگهداری این کود در سیلو یا در خاک اشتباه است.

در زمان استفاده، برای باز کردن بافت به هم چسبیده کود DAP نباید از وسایلی مانند دیلم استفاده کرد؛ زیرا با این کار، به بافت کود آسیب وارد می‌شود.

همچنین، مصرف کود DAP برای محصولات زراعی که به گوگرد نیاز دارند (مانند کلزا) نیز توصیه نمی‌شود. در هر هکتار زمین زراعی، حداکثر 20 کیلوگرم کود DAP استفاده می‌شود و این کود می‌بایست حدود 5 سانتی متر از بذر فاصله داشته باشد تا بذر نسوزد.