آبکاری فلزات در منزل با هدف بهبود کیفیت فلز و حفظ زیبایی آن انجام می شود. چرا که فلزات به مرور زمان در تماس با عوامل فیزیکی و شیمیایی مختلف جلا و زیبایی اولیه خود را از دست می دهند.
از همین رو با به کار بردن روش هایی می توان با آبکاری فلزات در منزل لوازم فلزی را تا حد زیادی آبکاری و زیبایی آن را حفظ کرد. در نظر داشته باشید که برای آبکاری در منزل باید شرایط آن فراهم و ایمنی کامل برقرار باشد، در غیر این صورت از انجام آن خودداری کنید.
بیشتر بخوانید: از چرخه اسید سیتریک چه می‌دانیم؟
آبکاری فلزات چیست؟
آبکاری فلزات راهکاری برای حفظ فلزات و تداوم عمر و ماندگاری آن است. به ویژه آنکه بسیاری از فلزات با کاربری های مختلف و قطعات دستگاه ها باید از استحکام و مقاومت لازم برخوردار باشند. هدف از آبکاری فلزات قرار دادن لایه از یک آلیاژ روی فلز است که مانع از اکسید یا خراب شدن آن می شود.
خوردگی، اکسید شدن، قرار گرفتن در معرض ضربه و فشار از جمله عواملی است که به مرور زمان می تواند باعث از بین رفتن فلزات شود. از همین رو می توان با آبکاری مانع از این مخاطرات شد و یا تا حد زیادی آن را به تعویق انداخت.
آبکاری فلزات در منزل نیز برای برخی لوازم و با شرایط محدود امکان پذیر است که در ادامه این مطلب به آن می پردازیم.
بیشتر بخوانید: آیا نیتریت سدیم سرطان زاست؟
آموزش آبکاری فلزات در منزل
آبکاری فلزات در منزل از طریق روش های مختلفی مثل حمام الکتریکی، آبکاری الکتروشیمیایی یا الکتروفرمینگ انجام پذیر است. در هر یک از این روش ها لازم است نکاتی مورد توجه قرار گیرد که در ادامه به مهمترین آن ها اشاره می شود:
حمام الکتریکی: در این روش از نمک و فلزی استفاده می شود. با عبور جریان DC یون های موجود در حمام به سمت کاتد می رود و روی قطعه مورد نظر می نشیند تا در نهایت روند آبکاری تمام شود.
آبکاری الکتروشیمیایی: برای این روش کافی است قسمت کاتد که نیازمند پوشش فلزی است و در واقع قرار است آبکاری شود. با قرار دادن آند و کاتد در حمام الکتروشیمیایی و عبور جریان DC پروسه آبکاری تکمیل می شود.
روش الکتروفرمینگ: برای این روش کافی است بخشی از فلز قبل از آبکاری برداشته و سپس آبکاری شود. این روش در این مورد با دیگر روش های مرسوم از این حیث متفاوت است.
آبکاری فلزات در منزل شامل چه مراحلی می شود؟
شاید برای شما جالب باشد که بدانید می توانید با انجام مراحل ساده اقدام به آبکاری فلزات در منزل بکنید. برای این کار کافی است مراحل زیر را یک به یک طی کنید:
انتخاب الکترولیت مورد نیاز
الکترولیت در واقع همان محلولی است که یون مدنظر برای آبکاری را در آن قرار می دهید. برای این کار می توانید از روی استفاده کنید. در این مرحله مقداری سرکه را در ظرفی پلاستیکی ریخته و سکه روی را درون آن می اندازید.
یک سر سیم را در ظرف سرکه و طرف دیگر را به قطعه روی مورد نظر وصل کنید. سرکه در این محلول الکترولیت کمک می کند تا با آزاد شدن جریان الکتریکی یون های روی به سمت قطعه مورد نظر هدایت شود. روی پس از 15 دقیقه در سرکه حل می شود. پس از آن مقداری شکر و نمک اپسوم را به سرکه اضافه کنید تا حل شود.
آماده سازی فلز جهت آبکاری
در این مرحله لازم است سکه روی را به خوبی تمیز کنید. دقت کنید که برای به دست آوردن نتیجه مطلوب هیچگونه جرمی نباید روی فلز باشد.
تمیز کردن فلز
برای تمیز کردن فلز می توانید از مواد قلیایی استفاده کنید. در مواردی بسته به نوع فلز می توانید از مواد اسیدی نیز برای تمیز کردن آن استفاده کنید. یک سر سیم را به سکه وصل و آن را در محلول سرکه رها کنید تا کف ظرف برود.
سر دیگر سیم را به سر منفی باتری متصل کنید. پس از آن سکه را از سرکه خارج کرده و به سمت قطب مثبت باتری وصل کنید. جریان برقرار شده کمک می کند تا پس از 30 دقیقه سکه آبکاری شود.
پرداخت فلز
پس از آن که آبکاری تمام شد می توانید برای اینکه سکه به طور کامل و یکنواخت آبکاری شود این مرحله را چند مرتبه انجام دهید و با یک سمباده مناسب آن را تمیز کنید.
شست و شوی فلز
در نهایت فلز آبکاری شده را بشویید. شستشو غالبا به دو شکل فیزیکی یا شیمیایی امکان پذیر است. در شستشوی شیمیایی از انواع حلال های مخصوص استفاده می شود. برای شستن فیزیکی نیز می توان از آب و فرچه استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: استخراج طلا با تیزاب سلطانی
انتخاب روش مناسب جهت آبکاری
استفاده از روش های مختلف برای آبکاری فلزات گاهی ساده و قابل انجام در منزل است و گاهی مانند موارد زیر اگرچه روش های مناسبی هستند اما برای منزل قابلیت اجرا ندارند. بهترین روش های مناسب آبکاری فلزات عبارت است از:
آبکاری چرخشی
این روش را با نام آبکاری بشکه ای نیز می شناسند. در این روش مخازن بزرگ بشکه مانند به شکل افقی و در زاویه 35 درجه تنظیم می شوند. قطعات کوچک در آن قرار می گیرد و با عبور جریان الکتریکی و غلت خوردن این قطعات جریان خارجی متصل به بشکه که رسانای خارجی است آبکاری انجام می شود.
این روش به دلیل حرکات زیاد بشکه و احتمال آسیب به قطعات چندان مورد استفاده نیست.
آبکاری چنگکی
این روش برای فلزات سنگینی به کار می رود که نمی توان آن را به روش چرخشی آبکاری کرد. در روش آبکاری چنگکی قطعات سنگین فلز توسط چنگک های بزرگ مسی برای عبور دادن جریان الکتریسیته نگه داشته می شود.
همه نقاطی که نیاز به آبکاری ندارند عایق می شوند و نقاط دیگر بصورت عادی باقی می ماند. سپس قطعات نگهداشته شده با چنگک ها تحت جریان الکتریسیته قرار می گیرند.
آبکاری نواری
در این نوع آبکاری با یک قرقره نواری ممتد ایجاد می شود که آن را از محلول آبکاری رد می کنند. از این روش بیشتر برای آبکاری سیم و نوارهای فلزی می توان استفاده کرد. همچنین اگر بخواهید اقدام به آبکاری نقطه ای برخی قطعات کنید، می توانید از روش آبکاری نواری استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: بررسی خطرات سولفات مس بر سلامتی
رایج ترین و مناسب ترین آلیاژی که جهت آبکاری فلزات مورد استفاده قرار می گیرند، کدامند؟
آبکاری فلزات را می توان با انواع آلیاژ و ترکیبات شیمیایی مختلف انجام داد. استفاده از مس، استیل، روی، طلا، کروم، قلع و… از جمله مواردی است که برای آبکاری مورد استفاده قرار می گیرد. اما برای آبکاری آلیاژی لازم است دو فلز از طریق آبکاری الکتریکی استفاده شوند.
آبکاری نیکل
نیکل یکی از عناصر آلیاژی است که برای آبکاری فلزات مورد استفاده قرار می گیرد. نیکل خاصیت ضد خوردگی و زیبایی برای اقلام تزیینی ایجاد می کند. از همین رو برای ظروف فلزی از جنس برنج، روی یا فولاد از نیکل برای آبکاری استفاده می کند.
کاربرد سولفات منیزیم (نمک اپسوم) در آبکاری فلزات در منزل
سولفات منیزیم که با نام نمک اپسوم شناخته می شود از جمله موادی است که برای آبکاری فلزات می توان از آن استفاده کرد. مزیت استفاده از این نمک بجای استفاده از نمک خوراکی معمولی که دارای سدیم و کلر است، عدم تولید گاز کلر است. علاوه بر اینکه سولفات منیزیم باعث رسانا شدن محلول می شود و این موضوع برای آبکاری امکان پوشش دهی را فراهم می‌کند.
0 دیدگاه